Avaztürk editör masası olarak son dönemin sıcak başlığı haline gelen Asya ve Atlantik hattı arasındaki gerilimin tarihsel arka planını sizin için özetliyoruz. Çünkü geçmişi konuşulmadan güncel olayları değerlendirmek gerçekçi olmaz.
Mao yönetiminde uzun yıllar gergin süren Çin – ABD ilişkileri, Deng Xiaoping’in ülke yönetiminde söz sahibi olduğu “1978 – 92” arası ise daha sakin bir seyir izledi. Bu dönem Xiaoping’in asıl amacı reformlarla küresel bir ekonomik güç olabilmekti. Elbette bunun için önce Çin Komünist Partisini (ÇKP) ikna etmeliydi. Çünkü dış politikada agresif bir tavır yerine düşük profilli bir sanayiciye dönüşmek sanıldığının aksine Çin için hiç de kolay olmadı. Şimdilerde ekonomik dev olan Çin bu dönüşüm sürecinde hem parti içi hem de Mao devrimleri terk ediliyor diye halkın önemli bir bölümünce sert eleştirilere maruz kaldı. Ancak 2000’li yıllara gelindiğinde iplikten otomotive, slikon çipten tuvalet temizleycisine kadar herşeyi dünya için üreten ülkeye dönüştüğünde Deng Xiaoping’in çizdiği yol haritasının ne denli önemli olduğu da görüldü.
Ekonomik gücünü askeri alana kaydırmak isteyen Çin tamda bu dönemden sonra başta Japonya olmak üzere bölgedeki ABD müttefikleri ile sık sık karşı karışya geldi. Hele bizleri kandırdığı bir boğaz geçişi vardır ki, dillere destandır. SSBC zamanın da Ukrayna’da ıçak gemisi olarak yapımına başlanan Varyag, SSBC dağılınca Ukrayna’da kalır. 20 milyon dolar bir paraya gemiyi satın alan Çin için asıl sorun Montrö anlaşması gereği savaş gemilerinin boğazdan geçmesinin şartlara bağlı olmasıydı. Üstüne uçak içinde motor yok bu savaş gemisi sayılmaz diyen Çin bizi tavlamanın sihirli yolunu buldu. Bu gün en ufak gerginlikte Rusya ve Almanya’nın yaptığının tam tersini yaparak milyonlarca turist göndereceğiz ayrıca Varyag’da savaş gemisi değil eğlence gemisi olacak diyerek bizi ikna –ki buna kandırdılar da denilebilir–ettiler. Kısacası bu gün Doğu Akdeniz’de gezerek Rusya dolayısıyla Esad’a destek veren eski adıyla Varyag, yeni adıyla Liaonin uçak gemisinin öyküsüde budur.
Kaldığımız yere dönecek olursa başta Kuzey Kore olmak üzere ABD ile artık her konuda bir krizin kapısını aralamak için uğraşan Çin günden güne kazandığı gücü uluslararası alanda kullanmakta ısrarcı olacaktır. Elbette kendine güveninin en önemli kaynağı askeri değil elinde bulundurduğu içi boş ABD tahvilleridir. İşte bu yüzden herkese posta koyan Trump söz konusu Çin olunca hemen tornistan yapmaktadır.