Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunun 100. yılında, 29 Ekim 2023’te emeklilere bir maaş ikramiye verilebileceği iddiaları gündemde. Bu iddia, 16 milyon emekliyi ilgilendiriyor. Emekliler, yerel seçimlerden önce iktidarın kesenin ağzını açmasını bekliyor. Peki, emeklilere 29 Ekim’de 5 bin TL ikramiye verilecek mi? Bu sorunun cevabı hem ekonomik hem de politik olarak önemli.
Emeklilerin ekonomik durumu
Türkiye’de yaklaşık 16 milyon emekli bulunuyor. 9 milyon dolayındaki emeklinin maaşına Temmuz ayında zam yapılmadı. Milyonlarca emekli, 7.500 lira olan en düşük emekli aylığıyla yaşam mücadelesi veriyor. Ortalama emekli aylığı da 10.500 lira düzeyinde bulunuyor.
Türk-İş’in 2023 Ağustos ayı çalışmasına göre, 4 kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken aylık gıda harcaması tutarı, eş deyişle açlık sınırı, 12.198 lira düzeyinde bulunuyor. Emeklilerin önemli bir bölümü, 11.002 liralık asgari ücretin altında maaş alıyor. Bu kesimin aylık geliri, açlık sınırına bile yaklaşamıyor.
Emeklilere yılda iki kez Kurban ve Ramazan bayramlarında ikramiye veriliyor. Bu uygulama, 1.000 lirayla başladı. Bu tutar, 1.100 liraya yükseltildi. Seçim öncesinde de 2.000 liraya çıkarıldı.
Emeklilerin politik durumu
Türkiye, 31 Mart 2024 tarihinde yapılacak yerel seçimlere hazırlanıyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan, İstanbul’u bir kez daha kaybetmek istemiyor. İktidar, bütün stratejisini başta İstanbul olmak üzere büyük şehirleri yeniden kazanmak üzere inşa ediyor. Seçimi kazanmanın yolu da ekonomik olarak rızayı üretmekten geçiyor.
16 milyon emekli, iktidarın yerel seçim başarısında kilit önem taşıyor. Erdoğan, bu nedenle yeni yılı işaret ederek emeklilerin aylıklarının düzeltileceğini söyledi.
İktidarın seçmen tabanını genişletmek ve tahkim etmek için Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunun 100. yılında, 29 Ekim 2023’te emeklilere 5.000 lira düzeyinde ikramiye verebileceği iddiası da gündeme geldi.
Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın kaynak durumu
Bu konuda Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın nabzını tuttuk. Güvenilir kaynaklar, emeklilere 29 Ekim’de ikramiye vermek üzere bir hazırlığın olmadığını ifade etti. Bütçede böyle bir kaynağın bulunmadığını vurguladı. Emekliye ikramiye konusunda kaynak arayışının da olmadığını söyledi.
Bu işin ekonomik yanını oluşturuyor. İşin bir de politik yanı bulunuyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın seçim hesabı ve sahadan alacağı veriler ve riskler, politik olanın yönünü belirleyecek.
Erdoğan’ın seçimin riskli olduğunu görmesi durumunda, geniş bir seçmen tabanını oluşturan emekliye kesenin ağzını açması beklenebilir. Son sözü, her zaman olduğu gibi Erdoğan söyleyecek.
Sonuç
Emeklilere 29 Ekim’de ikramiye verilecek mi? Bu sorunun kesin bir cevabı yok. Bu konuda hem ekonomik hem de politik faktörler etkili olacak. Emeklilerin ekonomik durumu zor. İktidarın yerel seçim stratejisi de emeklileri kapsıyor. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın kaynak durumu ise belirsiz. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın kararı, bu sorunun cevabını belirleyecek.