Otomobil almak isteyenlerin en çok merak ettiği konulardan biri de otomobillerden alınan ÖTV oranı ya da matrah değişikliklerinin otomobil fiyatlarını nasıl etkilediğidir. Bu konu, hem sıfır kilometre hem de ikinci el otomobil piyasasında fiyatları belirleyen en önemli faktördür. Bu yüzden, ÖTV ile ilgili sürekli dedikodular, spekülasyonlar, tahminler ve haberler gündeme gelmektedir.
Devlet ÖTV Artırımı Yapacak mı?
Son dönemlerde, bazı kaynaklardan devletin yakında ÖTV oranlarını yükselteceğine dair söylentiler duyulmaktadır. Bu söylentilerin dayanağı olarak ise, ülkemizde yaşanan deprem sonrasında devletin bütçesinin zarar gördüğü ve otomobil satışlarından elde edilen vergi gelirinin azaldığı iddia edilmektedir. Ancak, bu iddiaların gerçeklik payı nedir? Devlet gerçekten ÖTV artırımı yapacak mı?
Bu konuda net bir cevap vermek mümkün değildir. Çünkü, devletin vergi politikaları her an değişebilir ve bu değişiklikler genellikle ani bir şekilde resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe girebilir. Bu nedenle, devletin ÖTV artırımı yapacağına dair kesin bir bilgiye sahip olmak mümkün değildir. Ancak, devletin ikinci ismi olan Cevdet Yılmaz’ın yaptığı bir açıklama bu konuda bir ipucu verebilir.
Cevdet Yılmaz, yıl sonuna kadar herhangi bir vergi kalemini arttırmayı ya da alınan vergileri arttırmayı düşünmediklerini söylemiştir. Bu açıklama, devletin ÖTV artırımı yapmayacağına dair bir umut vermektedir. Ancak, bu açıklamanın da kesin bir garantisi yoktur. Devletin sağı solu belli olmaz, yarın ne olacağı belli olmaz. Zira daha geçtiğimiz gün sigaraya yine ÖTV zammı geldi ve bu paket başına 5 TL zam olarak yansıdı.
Otomobil Satışları Gerçekten Düştü mü?
ÖTV artırımının gerekçesi olarak gösterilen bir diğer iddia ise, otomobil satışlarının düştüğü ve bu nedenle devletin elde ettiği vergi gelirinin azaldığıdır. Ancak, bu iddia da gerçeği yansıtmamaktadır. Zira, Türkiye’de 2023 yılında otomobil satışları rekor seviyelere ulaşmıştır. Otomobil Distribütörleri Derneği’nin verisine göre, 2023 yılının ilk 7 ayında geçtiğimiz yılın aynı dönemine kıyasla yaklaşık %78’lik bir artışla 755.282 adet sıfır kilometre otomobil ve hafif ticari araç satılmıştır. Bu da demek oluyor ki, devletin ÖTV’den aldığı gelirler gayet yüksek seviyede seyrediyor. Zaten çok yüksek olan ÖTV’nin daha da arttırılması, özellikle sıfır kilometre otomobil satışlarını azaltacaktır. Çünkü, fiyat yükseldikçe doğal olarak talep de azalacaktır.
ÖTV Artırımı Kimlere Yarar, Kimlere Zarar Verir?
Otomobillerden alınan ÖTV oranının ya da matrah değişikliklerinin otomobil fiyatlarını nasıl etkilediğini anladığımıza göre, şimdi de ÖTV artırımının kimlere yarayacağı ya da zarar vereceği konusuna bakalım. Bu konuda, otomobil piyasasındaki farklı aktörleri ele alabiliriz. Bunlar; devlet, taşıt bayileri, sıfır kilometre otomobil satıcıları, ikinci el otomobil satıcıları ve otomobil alıcılarıdır.
Devlet
Devlet, otomobillerden alınan ÖTV oranını ya da matrahını arttırdığında, elde ettiği vergi gelirini de arttırmayı hedefler. Ancak, bu hedef her zaman gerçekleşmeyebilir. Çünkü, ÖTV artışı otomobil fiyatlarını yükseltir ve bu da otomobil talebini azaltır. Dolayısıyla, devletin cebine girecek olan vergi miktarında beklenen artış sağlanmayabilir ya da düşüş bile olabilir. Devletin bu konuları çok iyi hesaplaması ve vergi politikalarını buna göre belirlemesi gerekir.
Taşıt Bayileri
Taşıt bayileri, hem sıfır kilometre hem de ikinci el otomobil satışı yapan işletmelerdir. Bu işletmeler, ÖTV artışından herhangi bir şekilde kar elde edemezler. Çünkü, onların kar marjları sabittir ve ÖTV artışı onların maliyetlerini de arttırır. Ayrıca, ÖTV artışı nedeniyle otomobil talebinin azalması, onların satış hacimlerini de düşürür. Dolayısıyla, taşıt bayileri ÖTV artışından zarar görürler.
Sıfır Kilometre Otomobil Satıcıları
Sıfır kilometre otomobil satıcıları, genellikle otomobil markalarının yetkili bayileridir. Bu satıcılar, ÖTV artışından dolaylı olarak etkilenirler. Çünkü, ÖTV artışı sıfır kilometre otomobil fiyatlarını yükseltir ve bu da sıfır kilometre otomobil talebini azaltır. Bu durumda, sıfır kilometre otomobil satıcıları satış hacimlerinde düşüş yaşarlar ve karlılıkları azalır. Ayrıca, sıfır kilometre otomobil satıcıları stok maliyetleriyle de karşı karşıya kalabilirler. Çünkü, ÖTV artışından önce aldıkları ya da sipariş ettikleri araçları ÖTV artışından sonra daha zor satabilirler.
İkinci El Otomobil Satıcıları
İkinci el otomobil satıcıları, genellikle galerici ya da oto alım satım işletmeleridir. Bu satıcılar, ÖTV artışından dolaylı olarak faydalanabilirler. Çünkü, ÖTV artışı sıfır kilometre otomobil fiyatlarını yükseltir ve bu da ikinci el otomobil talebini arttırabilir. Bu durumda, ikinci el otomobil satıcıları satış hacimlerinde ve kar marjlarında artış yaşayabilirler. Ayrıca, ikinci el otomobil satıcıları stok maliyetleriyle de karşılaşmazlar.
Otomobil Alıcıları
Otomobil alıcıları, ÖTV artışından en çok etkilenen kesimdir. Çünkü, ÖTV artışı otomobil fiyatlarını yükseltir ve bu da otomobil alım gücünü azaltır. Bu durumda, otomobil alıcıları iki seçenekle karşı karşıya kalabilirler. Birincisi, sıfır kilometre otomobil almak isteyenler daha yüksek bir fiyat ödemek zorunda kalabilirler. Bu da onların bütçelerini zorlayabilir ve borçlanmalarına neden olabilir. İkincisi, ikinci el otomobil almak isteyenler daha fazla araştırma yapmak zorunda kalabilirler. Çünkü, ikinci el otomobil piyasasında fiyatlar daha değişkendir ve kalite, garanti, bakım gibi unsurlar önem kazanır. Bu da onların zaman ve emek harcamalarına neden olabilir.
Sonuç
Otomobillerden alınan ÖTV oranı ya da matrah değişiklikleri otomobil fiyatlarını belirleyen en önemli faktördür. Bu nedenle, devletin ÖTV artırımı yapacağına dair dedikodular otomobil piyasasında büyük bir heyecan ve endişe yaratmaktadır. Ancak, bu dedikoduların gerçeklik payı yoktur. Devletin ÖTV artırımı yapması hem devletin hem de otomobil sektörünün çıkarına değildir. Çünkü, ÖTV artışı otomobil talebini azaltır ve vergi gelirini düşürür. Ayrıca, ÖTV artışı otomobil alıcılarını mağdur eder ve onların bütçe, borç, zaman ve emek sorunları yaşamalarına neden olur. Bu yüzden, devletin ÖTV artırımı yapmaması ve mevcut vergi politikalarını koruması gerekmektedir.