Merkez Bankası Başkanı Hafize Gaye Erkan’ın ilk PPK toplantısında aldığı yüzde 15’lik faiz artışı kararı, kredi piyasasında büyük bir değişime yol açtı. Özel ve kamu bankalarında kredi faizleri yükselirken, kredi kullanımı yavaşladı. TOBB ETÜ Öğretim Üyesi Doç. Dr. Atılım Murat, faiz artışının ekonomik etkilerini NTV’ye değerlendirdi.
Kredi Faizleri Tavan Yaptı
Merkez Bankası’nın 6,5 puanlık faiz artışı kararı, bankaların kredi faizlerine hızla yansıdı. Özellikle özel bankalarda 70 bin lira üstü ihtiyaç kredisi faizleri yüzde 5’e kadar çıkarken, konut ve taşıt kredisi faizleri de yüzde 3’ün üzerini gördü. Bu durum, tüketicilerin kredi talebini azalttı.
Doç. Dr. Murat, “Tüketici kredilerindeki artışlar çok yüksekti; orada da düşüş var. Bankaların tüketici kredilerindeki iştahı çok yüksekti. Para muslukları çok yüksek olunca enflasyonu düşüremiyordu.” dedi.
Ticari Kredilerde Daralma Başladı
Faiz artışının bir diğer etkisi de ticari kredilerde görüldü. Ekonomim gazetesinin haberine göre, özel bankalarda ticari krediler 25 ay sonra ilk kez daraldı. Doç. Dr. Murat, “BDDK’nın verilerine baktığımızda kur etkisinden arındırıldığında orada da ticari krediler çok uzun süre sonra ilk kez negatife dönmüş durumda. Bankaların kredi verme iştahı da düşmüş durumda.” diye konuştu.
Özel bankalar ticari kredide küçülürken kamu bankaları da frene bastı. Kamu bankalarında da 13 haftalık yıllıklandırılmış kur etkisinden arındırılmış ticari kredi büyümesi yüzde 33,4’e geriledi. Büyümedeki bu yavaşlık en son 14 Ekim 2022 haftasında görülmüştü.
Faiz Artışının Amacı Nedir?
Merkez Bankası’nın faiz artışının temel amacı, enflasyonu düşürmek ve TL’yi güçlendirmektir. Enflasyon oranının yüzde 20’nin üzerinde olduğu bir ortamda, reel faizin negatif olması TL’yi baskılıyor ve döviz kurunu yükseltiyordu. Faiz artışı ile reel faizin pozitife çıkması ve TL’nin değer kazanması hedefleniyor.
Doç. Dr. Murat, “Faiz artışının en önemli etkisi TL’nin değerlenmesi oldu. TL’nin değerlenmesi hem enflasyonu hem de cari açığı düşürüyor. Ayrıca faiz artışı, yabancı yatırımcıların Türkiye’ye ilgisini artırıyor. Bu da TL’ye olan talebi artırıyor.” dedi.
Faiz artışının kredi piyasasında yarattığı daralma ise, ekonomik büyümeyi yavaşlatabilir. Ancak Doç. Dr. Murat, bu etkinin geçici olacağını ve faiz indirimlerinin başlamasıyla kredi piyasasının canlanacağını söyledi.
“Faiz artışının kredi piyasasına etkisi kısa vadede olumsuz olabilir. Ancak orta ve uzun vadede enflasyonun düşmesi ve TL’nin değerlenmesi, kredi faizlerinin de düşmesini sağlayacaktır. Bu da kredi talebini yeniden artıracaktır. Dolayısıyla faiz artışının kredi piyasasına etkisi geçici olacaktır.” dedi.