Orta Vadeli Program (OVP) 2023-2025 dönemini kapsayan ekonomik hedeflerini açıkladı. Programda enflasyonla mücadele öncelikli hedef olarak belirlendi. Ancak bu hedefe ulaşmak için çalışanların gelirlerinin düşürülmesi planlanıyor. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, ücret düzenlemelerinin artık gerçekleşen değil, hedeflenen enflasyona göre yapılacağını söyledi. Bu da çalışanların enflasyonun altında ezilmesi anlamına geliyor.
Hedef Enflasyon Nedir?
Hedef enflasyon, Merkez Bankası’nın belirlediği ve yıl sonunda ulaşmayı amaçladığı enflasyon oranıdır. Bu oran, para politikasının belirlenmesinde ve fiyat istikrarının sağlanmasında bir rehber olarak kullanılır. Merkez Bankası, hedef enflasyonu her yılın başında açıklar ve yıl içinde revize edebilir.
Hedef enflasyon, gerçekleşen enflasyondan farklı olabilir. Gerçekleşen enflasyon, yıl içinde fiyatlar genel düzeyinde meydana gelen değişimi gösterir. Gerçekleşen enflasyon, ekonomideki arz ve talep koşulları, döviz kuru, enerji fiyatları, vergiler, maliye politikası gibi birçok faktörden etkilenir.
Hedef enflasyon ile gerçekleşen enflasyon arasındaki fark, Merkez Bankası’nın para politikasının başarısını ölçmek için kullanılır. Eğer gerçekleşen enflasyon, hedef enflasyondan çok saparsa, Merkez Bankası’nın güvenilirliği azalır ve beklentiler bozulur. Bu da enflasyonu daha da yükseltir.
Çalışanlar Nasıl Etkilenecek?
Orta Vadeli Programda, 2023 yılı için yüzde 33, 2024 yılı için yüzde 24 ve 2025 yılı için yüzde 9 olarak belirlenen enflasyon hedefleri, ücret artışlarının da belirlenmesinde esas alınacak. Bakan Şimşek, “Bundan sonra ücret düzenlemeleri hedeflenen enflasyona göre yapılacak” dedi.
Bu durumda çalışanlar, gerçekleşen enflasyondan daha düşük bir oranda zam alacaklar. Örneğin, 2023 yılında gerçekleşen enflasyon yüzde 40 olsa bile, çalışanlar sadece yüzde 33 zam alacaklar. Bu da çalışanların alım gücünün azalması ve yoksullaşması demek.
Bu uygulama hem kamu hem de özel sektör çalışanlarını olumsuz etkileyecek. Kamu çalışanları toplu sözleşme hakkına sahip olsalar da, hükümetin belirlediği zam oranlarına bağlı kalacaklar. Özel sektör çalışanları ise işverenlerin insafına kalmış olacak. İşverenler de maliyetleri düşürmek için çalışanlara daha az zam vermeye çalışacaklar.
Ekonomistler Ne Diyor?
Ekonomistler, Orta Vadeli Programda yer alan hedeflerin gerçekçi olmadığını ve tutmayacağını söylüyorlar. Son üç yılda hedeflenen enflasyon oranları hiçbir zaman tutmadı. Örneğin, 2021 yılında hedeflenen enflasyon yüzde 9 iken, gerçekleşen enflasyon yüzde 36 oldu. 2022 yılında hedeflenen enflasyon yüzde 24 iken, gerçekleşen enflasyon yüzde 65 oldu. 2023 yılında hedeflenen enflasyon yüzde 33 iken, gerçekleşen enflasyonun daha da yüksek olması bekleniyor.
Ekonomistler, hedef enflasyonun ücret artışlarının belirlenmesinde kullanılmasının, çalışanların gelirlerini düşürerek tüketimi kısacağını ve ekonomiyi daha da daraltacağını belirtiyorlar. Ayrıca, bu uygulamanın adaletsiz olduğunu ve çalışanlara fedakarlık yaparken, sermaye sahiplerine ve rantçılara dokunulmadığını ifade ediyorlar.
Fox Haber ekonomi ve siyaset yorumcusu Ozan Gündoğdu, “Bu şu demek: Ben bütün enflasyon yükünü halkın sırtına yıkayım, halk bu fedakarlığa katlansın. Öyle herkesin ücretten fedakarlık yapmasını istiyor Mehmet Şimşek. Ama bunun karşılığında sermaye cephesi de fedakarlık yapmak durumunda. Faizden de fedakarlık yapmalı, ranttan ve kardan da fedakarlık olmalı ki bir ortada buluşsun. Valla çalışandan, işçiden, memurdan, emekliden başkası fedakarlık yapmayacak, görünen o” dedi.