Rusya-ABD: 'Daça savaşı' kapıda…

Rusya-ABD: 'Daça savaşı' kapıda…

ABD’de Rusya karşıtı yeni yaptırımlar Başkan Trump’ın onayını beklerken, Rusya’nın da karşı yaptırımlar için hazırlık yaptığı bildiriliyor. AB'nin önde gelen ülkeleri Almanya ve Fransa'nın yeni yaptırım kararından rahatsızlık duyduğu, böyle bir gelişmenin

Rusya’nın etkin gazetelerinden Kommersant’ın haberine göre, masaya yatırılan karşı yaptırımlar kapsamında, ABD Büyükelçiliği’ne ait Moskova’daki daçaya (yazlık ev) el konulması da var. 

ABD’nin Louisiana eyaletinde geçen yıl, “Rus casusularının eğitim merkezi olarak kulanıldığı” iddiasıyla Rus Büyükelçiliği’ne ait bir villaya el konulması ve satışa çıkarılması üzerine, Moskova Nehri kıyısındaki en gözde semtlerden olan Serebraniy Bor semtindeki ABD mülkünün devletleştirilmesi planı masada. 

Diğer yandan, Obama’nın son görev günlerinde 35 Rusyalı diplomatı sınırdışı etmesine aynı şekilde karşılığın şimdi verilmesi de gündemde. 

Bazı ekonomik yaptırımların da düşünüldüğü ama bunların Rusya ekonomisine zarar vermesinden çekinildiği de gelen haberler arasında. Bu konuda son karar Başkan Putin’de.

Öte yandan, Temsilciler Meclisi’nde Salı günü kabul edilen ve Rusya, İran, Kuzey Kore’yi hedef alan yeni yaptırım tasarısı sadece Tahran ve Moskova’nın değil Almanya, Fransa ve AB'nin de tepkisini çekti.

VOA'nın aktardığına göre Tahran ve Moskova misilleme tehdidinde bulunurken, Almanya ve Fransa da tasarının sınırları aşan etkisine itiraz etti.

Brüksel'den yapılan açıklamada, yeni yaptırımların birlğin enerji güvenliğini tehlikeye attığı belirtildi. AB, birkaç gün içerisinde kendi teklifini gündeme getirebileceğini de açıkladı. 

ABD Temsilciler Meclisi Salı günü Rusya, İran ve Kuzey Kore’ye yeni yaptırım kararı aldı. Temsilciler Meclisi’nin kabul ettiği tasarı üç ‘Hayır’ oyuna karşılık 419 ‘Evet’ oyuyla geçti.

Temsilciler Meclisi ayrıca, Başkan Donald Trump’ın bu yaptırımları değiştirme yetkilerini Kongre'nin onayına bağladı.

Yaptırımların gözetimiyle ilgili kararlar, bir aylık partiler üstü müzakereler ve usulle ilgili gecikmeler sonucu ortaya çıktı. Tasarının ilk versiyonu ABD Senatosu’nda iki ret oyuna karşılık 97 evet oyuyla kabul edilmişti.

 

Rusya’dan “misilleme” mesajı

Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Serge Ryabkov, ABD’nin yeni yaptırımlarına karşı Moskova’nın misilleme yapabileceğini açıkladı. Yaptırımlar, Rusya’nın geçen yılki başkanlık seçimlerine müdahale ettiği iddialarına yanıt niteliği taşıyor.

Rus devlet televizyonuna göre Ryabkov, yeni yaptırımların Moskova'yla Washington arasında ilişkilerin gelişmesine şans bırakmayacağını söyledi. Bakanlık yetkilisi, Rusya’nın daha önce Trump yönetimini, tasarının geçmesi halinde, bunun karşılıksız kalmayacağı konusunda uyardığını da açıkladı.

 

İran’dan sert tepki

İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani de, balistik füze programını hedef alan tasarının, yasalaşması durumunda buna karşılık vereceklerini açıkladı.

Ruhani, devlet televizyonunda canlı yayınlanan kabine toplantısında ayrıntı vermedi ancak, İran’ın menfaatleri için her türlü gerekli adımın atılacağını ve uygun karşılığın verileceğini kaydetti.

Ruhani, ABD ile varılan nükleer anlaşmayla ilgili olarak da, “Eğer düşman anlaşmanın bazı bölümlerini bozarsa, biz de bozarız. Eğer tüm anlaşmayı ihlal ederlerse, biz de ederiz. Tüm savunma silahlarımıza, başkalarının ne dediğini umursamadan takviye yaparız” dedi.

İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Abbas Arağçi de tasarının, Amerika'yla varılan nükleer anlaşmanın başarıyla uygulanmasına ve İran’ın çıkarlarına zarar verebileceğini söyledi.

İran Meclisi Ulusal Güvenlik ve Dış Politika Komisyonu Cumartesi günü, ABD’nin yaptırımlarını görüşmek üzere toplanacak.

Tasarı İran’ın balistik füze programıyla bağlantılı herkesi yaptırım kapsamına aldı. İran Devrim Muhafızları’na yönelik terör yaptırımları ve silah ambargosu da bu kapsamda.

Temsilciler Meclisi’nden geçen tasarının bir sonraki durağı ABD Senatosu olacak. Tasarı Senato’dan da geçerse, imza için Beyaz Saray’a yollanacak.

 

Kongre başkanın yetkilerini sınırlıyor mu?

Temsilciler Meclisi Dışişleri Komisyonu Başkanı Cumhuriyetçi Ed Royce, tasarının sert ekonomik ve diplomatik yaptırımların sürmesini garanti altına aldığına dikkat çekti.

Tasarının oylanması öncesi Amerika’nın Sesi’ne konuşan Demokrat Kongre üyesi Eliot Engel de, “Eğer Başkan Trump yakın dostu Putin'le golf oynamak ya da başka bir şey yapmak isterse, Kongre’yi hesaba katmasın zira Putin’i cezalandıracağız” dedi.

Partiler üstü uzlaşmaya göre Başkan Donald Trump’ın yaptırımlar üzerindeki yetkilerinin sınırlı olması, tartışma yaratabilir. Wilson Center adlı düşünce kuruluşu uzmanı William Pomeranz, böyle bir yetkiyi kaybetmeyi hiçbir liderin istemeyeceğine dikkat çekiyor. Amerika’nın Sesi’ne konuşan Pomeranz, “Kongre’nin böyle bir hakkı sahiplenmesi çok nadir görülen bir durum” dedi.

 

Beyaz Saray ne diyor?

Trump yönetimi, değişikliklere itiraz etse de şimdilik yaptırımları destekliyor.

Beyaz Saray, oylamaya giden süreçte yaptırımların yönetimce tek taraflı gevşetme yetkisinin kısıtlanmasına, Rusya’nın tutumunu etkileyeceği ve Putin’le daha iyi ilişkiler kurulmasını zorlaştıracağı gerekçesiyle karşı çıkmıştı.

Beyaz Saray Basın Sözcüsü Sarah Huckabee Sanders, hafta başında yaptığı açıklamada, “Başkan bu ülkelere yaptırımları çok destekliyor ve yaptırımların devam etmesinden yana ama aynı zamanda iyi anlaşmalar yaptığımızdan emin olmak istiyor. Bu iki şey, Başkan için çok önemli” demişti.

Brookings Enstitüsü uzmanı Steve Pifer ise Trump’ın yetki sınırlamasından hoşlanmasa da yasayı veto etmesinin bedelinin farkında olduğunu düşünüyor.

 

Fransa ve Almanya temkinli

Avrupa Birliği de yaptırım sürecini yakından izliyor, zira kararlar Avrupa firmalarını da etkileyebilir.

Fransa Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, yeni yaptırımların ülke yasaları dışına taştığı, bu yüzden de uluslararası hukuka ters düştüğü belirtildi.

Açıklamada, Fransa ve Avrupa yasalarının düzeltilmesi gerekeceği, yaptırımların Avrupa'da vatandaşlarına ve şirketlerine olası etkileri nedeniyle Avrupa Birliği düzeyinde tartışılması gerektiği görüşü yer aldı.

Almanya da yaptırım paketini inceleyeceğini açıkladı.

Federal Hükümet Sözcü Yardımcısı Ulrike Demmer, Almanya’nın prensipte başka ülkeleri de etkileyen yaptırımlara karşı çıktığını hatırlattı. Demmer, bu konuda AB ve ABD’nin yakın işbirliği yapması gerektiğini vurguladı.

Almanya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Martin Schaefer da, ABD’nin Avrupa firmalarına üçüncü ülkelerle nasıl ticaret yapacağını söyleme hakkı olmadığını bildirdi.