Ekranların tanınan ekonomi yorumcularından Turhan Bozkurt, tarafından yayınlanan programda, Orta Doğu'da tırmanan İran-İsrail çatışmasının ve bunun Türkiye ekonomisi üzerindeki yıkıcı etkilerinin çarpıcı bir analizini sundu. Bozkurt, bölgenin bir "ateş çemberine" dönüştüğünü ve durumun "beterin beteri" bir senaryoya evrildiğini ifade ederken, yatırımcılara "satıp nakite geçen kurtulacak" tavsiyesinde bulundu. Yayınlandığı sırada İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun İran'ı uyardığı ve "Tahran'ı boşaltın, tahliye edin, başlıyoruz" dediği esnada, İran Devlet Televizyonu binasının İsrail savaş uçakları tarafından vurulduğu görüntülerin ekrana yansıması, gerilimin ulaştığı boyutu gözler önüne serdi.

Bozkurt'un açıklamalarına göre, İran ve İsrail arasındaki çatışmalar artık şehirleri vurma noktasına gelmiş durumda. İran'dan fırlatılan hipersonik füzelerin İsrail'in Demir Kubbe savunma sistemini aşarak Tel Aviv ve Hayfa'yı vurduğu belirtilirken, İsrail'in de savaş uçaklarını Suriye hava sahası üzerinden yakıt ikmali yaparak İran'ı çok uzaktaki hedeflerini vurduğu aktarıldı. İki tarafın resmi açıklamalarına göre, İran'da 300'den fazla kişinin hayatını kaybettiği ve 2.000'e yakın yaralı olduğu, İsrail'de ise 11 ölü ve 320 civarında yaralı bulunduğu bildirildi. Bozkurt, bu durumun bir bölgesel savaşa dönüşme endişesini beraberinde getirdiğini vurguladı ve böyle bir dönemde çok fazla maceraya girilmemesi gerektiğini, nakitte kalmanın ve hisse senetlerinden uzak durmanın önemini belirtti. Ekonomi ve dünya gündemindeki en sıcak gelişmeler için avazturk.com adresini ziyaret edebilirsiniz.

Turhan Bozkurt, İsrail Başbakanı Netanyahu'nun "İran'ın özgürlük saati yaklaşıyor" ifadesini kullandığını, bunun da aslında rejimin devrilmesi hedefiyle hareket edildiğinin bir işareti olduğunu dile getirdi. İsrail Cumhurbaşkanı Herzog'un da İran'a saldırıların rejimi değiştirmek için başlatıldığını söylediği bilgisi aktarıldı. ABD Başkanı Trump'ın ise İsrail-İran savaşına şu an müdahil olmadıklarını ancak "bunun da mümkün" olduğunu belirterek kapıyı aralık bıraktığına dikkat çekildi. Bozkurt'a göre, İsrail'e istihbarat, silah ve hava savunma sistemleri desteği veren Amerika'nın doğrudan savaşın içinde olmasa bile mevcut çatışmaları körüklediği ortada. Bu gerilimin adım adım savaşa doğru ilerlediğini ve eğer İran'da molla rejiminin devrilmesi hedefleniyorsa, bunun bölgeyi topyekûn bir ateşe çekebilecek tehlikeli bir gerginlik olduğunu kaydetti.

Böylesi kritik bir ortamda, ne yazık ki en büyük bedeli yine masum sivillerin ödediğini belirten Bozkurt, İran'da Tahran'dan dışarıya doğru büyük bir göç dalgası yaşandığını ve Türkiye-İran arasındaki Bazargan (Gürbulak) sınır kapısına doğru ciddi bir İranlı akını olduğuna dair sosyal medyada görüntüler paylaşıldığını aktardı. Pakistan'ın İran sınırını kapattığını, ancak Türkiye'den henüz böyle bir karar gelmediğini belirten Bozkurt, eğer bu göç dalgası Türkiye'ye gelirse, zaten düzensiz göç nedeniyle ağır bir bedel ödeyen Türkiye'nin daha da büyük bir yük altına gireceği ve ekonominin bundan zarar göreceği uyarısında bulundu. Tüm bu jeopolitik gelişmelerin ekonomik yansımaları hakkında detaylı bilgi için avazturk.com adresini ziyaret edebilirsiniz.

Türkiye Ekonomisine Yansımaları

İç gündeme ve Türkiye ekonomisine dönecek olursak, Turhan Bozkurt, Adalet ve Kalkınma Partisi tarafından hazırlanan yeni torba kanun teklifiyle otomobillerde ÖTV'ye rekor bir zam geleceğini duyurdu. En düşük ÖTV dilim oranı olan %45'in %80'e çıkacağı, otomobillerde ÖTV oranlarının motor silindir hacmine göre %80 ila %220 arasında değişeceği belirtildi. Bu durumun, 0 kilometre otomobillerde rekor bir zamma yol açacağı ve ikinci el otomobil fiyatlarını da artıracağı ifade edildi. Zamların bununla da bitmediğini söyleyen Bozkurt, motorine 1 lira 70 kuruş daha zam geleceğini ve bu zamla birlikte İstanbul, Ankara, İzmir gibi büyük şehirlerde motorin fiyatının 50 lirayı geçeceğini aktardı. İran ve İsrail arasındaki çatışmanın daha da şiddetlenmesi ve Hürmüz Boğazı'nın kapanması durumunda ise petrol fiyatlarının 100 dolara yaklaşabileceği, motorin ve benzinin 60 lirayı geçebileceği uyarısında bulundu.

Enflasyon konusunda da hükümetin resmi hedeflerinin aksine, Turhan Bozkurt Merkez Bankası'nın %29-30 enflasyon beklentisine rağmen, piyasalarda bu oranın %50 olarak yazılması gerektiğini belirtti. Emekli ve memur maaşlarındaki zamların ise TÜİK'in hesaplamalarıyla sefaleti derinleştireceğini vurguladı. 6 aylık enflasyon farkı ve sözleşmeden doğan zamla beraber memura taş çatlasa %15, SSK ve Bağkur emeklilerine ise %17 zam geleceğini ifade etti. Bozkurt, açlık sınırının 25.000 liraya geldiği bir ortamda, emeklilerin 14.000 lira civarında maaşlarla geçinmek zorunda kalmasının kabul edilebilir olmadığını ve mutlaka "seyyanen zam" yapılması gerektiğini belirtti. CHP Genel Başkanı Özgür Özel'in temmuzda ara zam ve seyyanen zam çağrısının sokakta destek bulmasına rağmen, AKP-MHP ittifakından bu yönde bir adım gelmediğine dikkat çekti. Bu ve benzeri ekonomik gelişmelerin detaylı analizi için avazturk.com adresini ziyaret edebilirsiniz.

Merkez Bankası'nın faiz politikalarına da değinen Bozkurt, Fed'in Çarşamba günü toplanacağını ve İran-İsrail çatışması nedeniyle faiz indirimini erteleyebileceğini düşündüğünü belirtti. Türkiye Merkez Bankası'nın ise bir gün sonra toplanacağını ve kendilerine %42.50'ye kadar faiz indirim talimatı verildiğini iki hafta önce aktardığını söyledi. Bozkurt, Merkez Bankası Başkanı Cevdet Akçay'ın Londra'daki yabancı yatırımcılarla yaptığı görüşmede, 19 Mart'ı faizde kontrolü kaybetme noktasına geldikleri için "lanet içindeki nimet" olarak nitelediğini hatırlattı. Bozkurt, Merkez Bankası'nın bu baskı altında İran-İsrail çatışmasını bahane ederek politika faizini %46.50'de sabit tutabileceğini, hatta sembolik bir indirimle %45'e çekebileceğini ancak fonlamayı faiz koridorunun üst bandından yapabileceğini öngördü. Bozkurt'a göre, Merkez Bankası sabit de tutsa, indirse de ekonomi için artık çok geç: "Türkiye ekonomisi entübe edildi, solunum cihazına bağlandı" dedi.

Geçmişten Gelen Uyarı: Çakal Carlos ve Petrol Şoku

Turhan Bozkurt, mevcut krizi daha iyi anlamak adına 50 yıl öncesine, 1973 petrol krizine ve "Çakal Carlos" lakaplı terörist Ilich Ramírez Sánchez'in eylemine dikkat çekti. 1967 Altı Gün Savaşları ve ardından 6 Ekim 1973 Yom Kippur Savaşı sonrasında, petrol üreten Arap ülkelerinin (OPEC) başta ABD olmak üzere İsrail'e yardım eden Batılı ülkelere petrol satışını durdurduğunu hatırlattı. Bu durumun, 1973-75 yılları arasında zirveye çıkan ve ABD'de enflasyonu %20'lere kadar çıkaran ağır bir petrol şokuna yol açtığını belirtti. Bozkurt, bu dönemin bir sonucu olarak, 21 Aralık 1975'te Çakal Carlos liderliğindeki bir grubun Viyana'daki OPEC genel merkezini basarak 11 petrol bakanı dahil 60'tan fazla kişiyi rehin aldığını ve çatışmalarda üç kişinin öldüğünü aktardı. Carlos'un 1995'te yakalandığını ve Fransa'da ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası aldığını hatırlattı. Tüm bu tarihi süreç ve benzerlikleri derinlemesine incelemek için avazturk.com adresini ziyaret edebilirsiniz.

Bozkurt, tarihin tekerrür ettiğini belirterek, "şimdilik sadece Çakal Carlos eksik" ifadesiyle, böylesi istikrarsız dönemlerde istihbarat teşkilatlarının "bulanık suda balık avlama" eğiliminde olduğunu ve karanlık eylemlerin her an patlak verebileceğini vurguladı. İran'da eğer rejimi devirmeye kararlıysa İsrail'in, bu tarz istihbarat destekli eylemleri planlamış olabileceği ihtimalini dile getirdi.

Türkiye'nin Jeopolitik Duruşu ve İç Eleştiriler

Türkiye'nin bölgedeki mevcut durumu ve dış politikasına dair de eleştirilerde bulunan Bozkurt, MHP Genel Başkanı'nın "nihai hedef Türkiye'dir" söylemine atıfta bulunarak, bu karışıklıkta Türkiye'nin bir taraf olabileceği veya hedef haline gelebileceği uyarısında bulundu. Türkiye'nin askeri kapasitesine yönelik de ciddi eleştiriler getiren Bozkurt, 2002'den bu yana Türk Hava Kuvvetleri envanterine tek bir yeni savaş uçağı eklenemediğini, F-16 filosunun 40-50 yaşında olduğunu ve kritik aksamlar için ABD onayına ihtiyaç duyulduğunu belirtti.

Ayrıca, savunma sanayii alanında yapılan bazı anlaşmaları da sorgulayan Bozkurt, Selçuk Bayraktar'ın İsrail ordusunun en büyük tedarikçisi olan İtalyan bir firmayla Paris'te anlaşma imzalamasını eleştirdi. Özellikle "Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi" (UTTS) kapsamında Türkiye'deki milyonlarca araca İsrail çipi takıldığını ve Milli Güvenlik Kurulu, kuvvet komutanlıkları ve Genelkurmay'ın siber güvenlik duvarının 2016 yılına kadar İsrailli bir firmaya ait olduğunu iddia etti. Mehmet Şimşek, Ömer Bolat, Abdülkadir Uraloğlu ve Yaşar Güler gibi isimleri bu konudaki sorumluları olarak işaret etti ve "İsrail çipini niye taktınız bu arabalara ve hala niye takıyorsunuz, kim bu İsrail lobisi?" diye sordu. Bölgedeki gelişmeler ve Türkiye'nin bu süreçteki pozisyonu hakkında güncel haberler için avazturk.com adresini takip edebilirsiniz.

Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin şahısların hatalı kararları ve yanlış politikalar sebebiyle her açıdan zor bir döneme girdiğini belirten Bozkurt, daha düne kadar İsrail'le en çok ticaret yapan beş ülkeden biri olunduğunu ve Mersin Limanı'ndan İsrail'e silah taşıyan gemiye dahi bir ses çıkarılmadığını belirtti. Saray'ın günlük masrafının 3.000 emekli maaşına denk geldiği, ancak emekliye gelince "para yok" denildiği gerçeğini de vurguladı.

Borsa İstanbul'daki duruma da değinen Turhan Bozkurt, mayıs ayında yabancıların yaptığı net alım-satım işlemlerini grafiklerle aktardı. BİM, Aselsan, Turkcell, Koç Holding gibi şirketlerde net alım yapılırken, Ford Otosan, Uşak Seramik, Genttaş gibi şirketlerde ciddi net satışlar olduğunu gösterdi. Borsa İstanbul'da hacmin iyice düştüğünü ve mevcut 9350 seviyesinin "incecik bir buz tabakası" olduğunu ifade etti. İran-İsrail çatışması, petrol fiyatlarındaki fırlama ve enflasyon tsunamisi denklemine girdiğinde, borsanın 9120, hatta 8750 ve 8450 seviyelerine kadar çekilebileceği uyarısında bulundu. Bozkurt, bu dönemin "macera aramaya gerek olmayan" bir dönem olduğunu yineleyerek, nakitte kalmanın önemini bir kez daha vurguladı. Türkiye ekonomisini ciddi travmaların beklediğini belirten Bozkurt, tarihten ders alınmadığı zaman hataların tekerrür edeceğini söyledi ve izleyicilerine yeni sosyal medya adreslerini hatırlatarak destek istedi.