Türkiye ekonomisi, son bir haftada akaryakıt fiyatlarında yaşanan üçüncü zam şokuyla adeta nefesini tuttu. Vatandaşların her geçen gün daha da ağırlaşan yaşam maliyeti yükü altında ezildiği bu dönemde, pompaların göstergeleri hızla yukarı tırmanmaya devam ediyor. Halk TV ekranlarında son dakika gelişmesi olarak duyurulan bu zamlar, sadece araç sahiplerini değil, ulaşım ve lojistik maliyetleri üzerinden tüm sektörleri ve dolayısıyla her bir tüketicinin cüzdanını doğrudan etkiliyor. Bir haftalık süreçte akaryakıtta yaşanan artışlar, ekonomistlerin ve vatandaşların endişelerini katlayarak büyütürken, bu yükselişin arkasında yatan küresel dinamikler ise çok daha karmaşık bir tablo çiziyor.

Yarın gece yarısından itibaren, yani Cumartesi sabahı itibarıyla geçerli olmak üzere benzinde 1,5 lira, motorinde ise tam 3 lira 30 kuruşluk dev bir zam bekleniyor. Bu rakamlar tek başına dahi şaşırtıcıyken, ekonomist Oğuz Demir'in Halk TV'deki kritik analizleri, tablonun vahametini gözler önüne serdi. Oğuz Demir, lira ve kuruşların ötesinde yüzdesel artışlara bakmak gerektiğini vurguladı. Sadece bir hafta gibi kısa bir sürede benzinin fiyatı yüzde 10'un üzerinde artarken, motorin fiyatındaki artışın yüzde 20'lere ulaştığını açıkladı. Demir, bu tek haftalık zammın bile enflasyona yaklaşık 0,5 puanlık bir etki yaratacağını belirtirken, "şu an 50 liranın üstünde olan benzin, bu yeni zamla 52 liraya, motorin ise 55 liraya gelecek" ifadelerini kullandı. Dahası, Temmuz ayında beklenen ÖTV ayarlaması ve petrol fiyatlarındaki olası artışlar devam ederse, 1 litre benzinin 64-65 liraya kadar çıkabileceği korkutucu tahmini, akaryakıttaki vergi yükünün boyutunu da ortaya koydu: Neredeyse yarıdan fazlası vergi olan akaryakıtın, ÖTV ve KDV çıkarıldığında 30 lira civarında alınabileceği, ancak şu an 50 liraya yakın ödendiği vurgulandı.

Peki, bu zam fırtınasının arkasında ne yatıyor? Ekonomist Oğuz Demir, konuyu küresel petrol piyasalarına taşıyarak, en büyük risk unsuru olarak İran'ın Hürmüz Boğazı'nı kapatma ihtimalini işaret etti. Böyle bir durumda dünya petrol arzının ciddi sıkıntıya gireceği ve asıl petrol fiyatı artışlarının o zaman yaşanacağı öngörülürken, henüz bu senaryo gerçekleşmeden dahi petrolün varil fiyatının 63-65 dolarlardan 76 dolara yükseldiğine dikkat çekildi. Oğuz Demir, kötü senaryoda fiyatların 100 doların üzerine çıkmasını bekleyenler olduğunu, hatta bu işin daha da uzaması durumunda 120 dolarların görülebileceğini belirtti. Haber ve detaylara ilişkin daha fazla bilgiye ulaşmak için https://www.avazturk.com adresini ziyaret edebilirsiniz. Demir, petrol fiyatlarındaki 10 dolarlık bir artışın, benzine kabaca 5 liralık bir etki yaptığını da ekleyerek, bu yükselişlerin doğrudan tüketiciye yansıdığını gözler önüne serdi.

Halk TV programındaki sunucunun, İran'ın Hürmüz Boğazı'nı kapatma ihtimali ile akaryakıt zamları arasındaki bağlantıyı sorması üzerine Ekonomist Oğuz Demir, bu iki konuyu birleştirerek Donald Trump'ın yaklaşımına değindi. Demir, Trump'ın bir iş adamı ve tüccar olduğunu, olaylara bakış açısında bu arka planın etkisini hissettirdiğini ve gösterdiğini belirtti. Trump'ın Ortadoğu'da savaş istemediği, kendi ülkesine ve ekonomiye odaklanmak istediği yönündeki geçmiş söylemlerini hatırlatan Demir, 2016-2020 döneminde de benzer bir yaklaşım sergilediğini, Rusya ve Ukrayna arasındaki savaşı bitirme arzusunda olduğunu ve hep Çin'e odaklandığını ifade etti. Oğuz Demir'in analizine göre, Trump, İsrail'in "rejim değişikliği" hedefi için ABD'nin büyük bir operasyona dahil olması gerektiği konusunda henüz ikna olmuş değil. Bu nedenle, Trump'ın bir iş insanı bakış açısıyla "bir löf" yaptığını, yani elindeki gücü kullanarak İsrail ve İran arasındaki meselenin ABD'nin doğrudan dahil olmadığı bir şekilde çözülmesi için manevralar yaptığını düşünüyor. Oğuz Demir ayrıca, Trump'ın ABD'nin 30 yıllık müesses nizamının stratejilerini dikkate almayan biri olduğunu, Suriye ve Irak'tan asker çekse de üslerini koruduğunu, hatta NATO'ya baskı yaparak Avrupa'yı tehdit edebildiğini ve Almanya gibi ülkeleri milyarlarca Euro'luk savunma paketleri yapmaya zorladığını da sözlerine ekledi.

Tüm bu tablo, akaryakıt zamlarının sadece basit bir arz-talep meselesi olmadığını, çok daha derin ve karmaşık küresel siyasi hamlelerin bir sonucu olduğunu açıkça ortaya koyuyor. Ekonomist Oğuz Demir'in analizi, pompada ödediğimiz her liranın, aslında Orta Doğu'daki gerilimin, büyük güçlerin stratejik oyunlarının ve bir tüccar bakış açısıyla yapılan siyasi blöflerin doğrudan bir yansıması olduğunu gösteriyor. Özgür Özel'in grup toplantısında 50 liralık benzini göstermesi gibi, belki de Temmuz ayında çok daha yüksek rakamlarla karşılaşacağımız gerçeğiyle yüzleşmemiz gerekecek. Bu durum, sadece bireysel bütçelerimizi değil, aynı zamanda Türkiye'nin ekonomik istikrarını ve geleceğini de derinden etkileyecek bir "kıskaç" altında olduğumuzu fısıldıyor. Akaryakıtta yaşanan bu zam fırtınası, küresel siyasetteki en ufak bir dalgalanmanın dahi cebimize nasıl dev bir yük olarak geri döndüğünün en acımasız kanıtı olarak tarihe geçiyor ve gelecekte bizi nelerin beklediği sorusu, tüm endişesiyle ortada duruyor.