Uluslararası ticaretin ve küresel gıda güvenliğinin kilit noktalarından biri olan Türk Boğazları, son dönemde dünya kamuoyunun dikkatini çeken kritik bir karara sahne oldu. Türkiye'nin boğaz geçiş ücretlerinde gerçekleştirdiği ani artış, özellikle Karadeniz üzerinden yapılan sevkiyatları ve en önemlisi de Ukrayna'nın devasa tahıl ihracatını doğrudan etkileyecek potansiyele sahip. Bu gelişme, sadece bölgesel ticareti değil, küresel gıda piyasalarını ve tedarik zincirlerini de derinden sarsma tehlikesi taşıyor. Önümüzdeki günlerde yaşanacakların, uluslararası ilişkilerden ekonomik dengelere kadar pek çok alanda yankı bulması beklenirken, makalenin devamında bu sansasyonel kararın perde arkasını, muhtemel sonuçlarını ve Ukrayna ekonomisi üzerindeki yıkıcı etkilerini tüm ayrıntılarıyla mercek altına alacağız.

Haber merkezimize ulaşan bilgilere göre, Türkiye, Karadeniz üzerinden gelerek boğazlarını kullanan gemilere uyguladığı geçiş ücretini önemli ölçüde artırdı. Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu tarafından yapılan açıklamaya göre, Montrö Türk Boğazları Sözleşmesi çerçevesinde İstanbul ve Çanakkale Boğazlarından uğraksız geçen gemilerden alınan ücretlerin hesaplanmasında kullanılan "Altın Frank" değeri, 1 Temmuz 2025 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere geçen yıla göre yüzde 15 oranında yükseltilerek 5,83 ABD dolarına çıkarıldı. Bu artış, denizcilik ve ticaret dünyasında büyük yankı uyandırırken, özellikle Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle zaten kırılgan olan Karadeniz sevkiyatlarında yeni bir belirsizlik dönemi başlatıyor.

Ukraynalı aracı kurum Spike Brokers, Telegram üzerinden yaptığı çarpıcı açıklamalarda, bu geçiş ücreti artışının Ukrayna'nın tahıl ihracatında lojistik maliyetlerin astronomik seviyelere çıkmasına neden olacağını ve Ukrayna tahılının küresel rekabet gücünü ciddi şekilde azaltabileceğini belirtti. Spike Brokers'ın değerlendirmelerine göre, bu ücret artışı, özellikle Mısır, İtalya ve İspanya gibi Ukrayna tahılının kilit pazarlarına yapılan sevkiyatların navlun maliyetlerini doğrudan etkileyecek. Aracı kurumun Telegram üzerinden yaptığı açıklamada, ön tahminlere göre bu maliyetlerin nakliye ücretlerini ortalama 2-3 dolar artırabileceği belirtiliyor. Piyasaların bu yeni duruma nasıl adapte olacağını ve küresel tedarik zincirlerinin ne yöne evrileceğini anlamak için https://www.avazturk.com gibi platformlar, gelişmeleri yakından takip ediyor ve uzman analizlerini okuyucularıyla paylaşıyor. Bu durumun, Rusya ve Romanya gibi bölgedeki diğer ihracatçılarla olan rekabeti daha da zorlaştıracağı vurgulanıyor.

Ukrayna, küresel çapta önemli bir tahıl üreticisi ve ihracatçısı konumunda bulunuyor ve Haziran 2024'ten Temmuz 2025'e kadar olan dönemde tam 40.3 milyon ton tahıl ihracatı gerçekleştirmişti. Ülke ekonomisi için hayati önem taşıyan bu ihracat kaleminin maliyetinin artması, Ukrayna'nın zaten savaşın yıpratıcı etkisi altındaki ekonomisi için yeni bir darbe anlamına geliyor. Bölgesel rekabette Rusya ve Romanya gibi rakiplerle başa çıkmakta zorlanacak olan Ukrayna, tahılını daha yüksek maliyetle piyasaya sunmak zorunda kalacak. Bu da, alıcıların alternatif pazarlara yönelmesine neden olabilecek ve Ukrayna'nın pazar payında ciddi kayıplara yol açabilecek bir domino etkisi yaratabilir.

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu'nun verdiği bilgilere göre, 2024 yılı boyunca İstanbul ve Çanakkale Boğazlarından, söz konusu ücretlere tabi tam 51 bin 58 uğraksız gemi geçti. Bu gemilerden toplam 227,4 milyon dolar tahsil edildiği de belirtildi. Bu rakamlar, boğaz geçişlerinin Türkiye için ne denli önemli bir gelir kapısı olduğunu gözler önüne seriyor. Ancak, bu gelirin artırılması hedefi, küresel ticarete ve özellikle Ukrayna gibi zor durumdaki bir ülkenin ihracat kapasitesine nasıl yansıyacak, işte asıl merak edilen soru bu.

Tüm bu gelişmelerin ışığında, Türkiye'nin boğaz geçiş ücretlerine yaptığı yüzde 15'lik zam, Ukrayna'nın tahıl ihracatını derinden sarsacak ve küresel tahıl piyasalarında beklenmedik bir şok dalgası yaratma potansiyeli taşıyor! Lojistik maliyetlerindeki bu artışın, Ukrayna'nın zaten hassas olan ekonomisi için ağır bir yük olacağı ve uluslararası rekabette elini zayıflatacağı aşikâr. Bu karar, sadece Ukrayna'yı değil, aynı zamanda küresel gıda fiyatlarını ve tedarik zincirlerini de etkileyerek, dünya genelinde gıda enflasyonu riskini artırabilir ve gıda güvenliği konusunda yeni tartışmaların fitilini ateşleyebilir! Önümüzdeki dönemde boğazlardan geçecek her bir gemi, bu kritik kararın küresel etkilerini bir kez daha gözler önüne serecek.