Türkiye'nin ekonomik gündemi, son dakika gelişmeleriyle sarsıcı bir değişime sahne oluyor. Son aylarda yükselen cari açık endişeleri, döviz kurlarındaki dalgalanmalar ve finans piyasalarındaki belirsizlikler, herkesin gözünü Merkez Bankası'nın açıklayacağı verilere çevirmişti. Ancak bugün açıklanan rakamlar, piyasaları ve uzmanları derin bir şaşkınlığa sürükleyerek, beklentilerin çok ötesinde bir tablo ortaya koydu. Bu makale, ekonomik verilere yakından bakarak bu büyük değişimin tüm detaylarını mercek altına alıyor ve www.avazturk.com olarak bu gelişmelerin ülke ekonomisi üzerindeki olası etkilerini sizlere sunmaya devam edeceğiz.

Merkez Bankası'nın mayıs ayı ödemeler dengesi verilerini açıklamasının ardından, gözler ilk olarak cari açık rakamına çevrildi. Reuters'ın gerçekleştirdiği ankette, cari açığın mayıs ayında, aylık bazda azalan ithalat ve artan turizm gelirlerinin etkisiyle 830 milyon dolara gerileyeceği tahmin edilmişti. AA Finans'ın anketine göre ise ekonomistler, cari işlemler hesabının mayıs ayında tam 1 milyar 84 milyon dolar açık verdiğini öngörüyordu. Bu tahminler, önceki ay kaydedilen 7,86 milyar dolarlık devasa açığın ardından bir nebze olsun düşüş beklentisini yansıtıyordu. Hatırlatmak gerekirse, cari denge en son ekim ayında 2,2 milyar dolarlık fazla vermiş, sonrasında ise yedi ay boyunca kesintisiz açık kaydetmişti. İşte bu tablo, yeni açıklanan verilerin neden bu denli bir şok etkisi yarattığını gözler önüne seriyor.

Ödemeler dengesinin alt kalemlerine bakıldığında, mayıs ayında dış ticaret açığı 4,8 milyar dolar olarak gerçekleşti. Yıllıklandırılmış verilere göre, mayıs ayında cari açık yaklaşık 16,0 milyar dolar seviyesinde seyrederken, ödemeler dengesi tanımlı dış ticaret dengesi 61 milyar dolar açık verdi. Ancak bu genel tablonun içinde dikkat çekici pozitif gelişmeler de vardı. Özellikle hizmetler dengesi, aynı dönemde 62,2 milyar dolar gibi etkileyici bir fazla kaydetti. Bu kalemden kaynaklanan net girişler mayıs ayında 5,6 milyar dolar seviyesindeydi. Taşımacılık hizmetleri 1,8 milyar dolar, seyahat kaleminden (turizm) elde edilen net gelirler ise 4,3 milyar dolar ile hizmetler dengesine önemli katkı sağladı. Ne var ki birincil gelir dengesi 17,2 milyar dolar, ikincil gelir dengesi ise 68 milyon dolar açık vermeye devam etti. Tüm bu detaylı verilerin ışığında, Türkiye'nin ekonomik nabzını tutan www.avazturk.com olarak, bu rakamların sadece istatistik değil, aynı zamanda ülkenin ekonomik sağlığı için ne anlama geldiğini de vurgulamak isteriz.

Cari açığın finansmanına ilişkin veriler de oldukça ilgi çekiciydi. Mayıs ayında yıllıklandırılmış cari açığın finansmanına net doğrudan yatırımlar 4,6 milyar dolar, krediler 25,1 milyar dolar ve ticari krediler 3,4 milyar dolar katkı sağladı. Ancak finansman tarafında negatif etkiler de gözlemlendi; net portföy yatırımları 3,8 milyar dolar ve efektif ve mevduatlar ise net bazda 14,5 milyar dolar negatif yönlü etki etti. Merkez Bankası döviz cinsinden net rezerv azalışı ise 15 milyar dolar oldu.

Doğrudan yatırımlar cephesinde, mayıs ayında 702 milyon dolar net giriş kaydedildi. Yurt dışı yerleşiklerin Türkiye'ye toplam doğrudan yatırımları 1,3 milyar dolar artarken, yurt içi yerleşiklerin yurt dışındaki doğrudan yatırımları 675 milyon dolar arttı. Gayrimenkul yatırımları ise maalesef açık vermeye devam etti. Yurt içi yerleşiklerin yurt dışında 238 milyon dolar gayrimenkul alımı yaparken, yurt dışı yerleşiklerin Türkiye'de net 171 milyon dolar gayrimenkul alımı yaptığı görüldü. Bu dengesizlik, gayrimenkul sektöründeki dış kaynak akışında dikkat çekici bir tabloyu ortaya koyuyor.

Portföy yatırımları tarafında ise mayıs ayında 2,5 milyar dolar tutarında net giriş kaydedildi. Yurt dışı yerleşikler hisse senedi piyasasında 396 milyon dolar ve Devlet İç Borçlanma Senetleri (DİBS) piyasasında ise 2,6 milyar dolar net alış gerçekleştirdi. Yurt dışındaki tahvil ihraçlarıyla ilgili olarak, yurt dışı yerleşiklerin Genel Hükümet ve reel sektör tahvillerinde sırasıyla 916 milyon dolar ve 161 milyon dolar net alış yaptığı, banka menkul kıymetlerinde ise 238 milyon dolar net satış gerçekleştirdiği belirtildi. Yurt dışından kredi kullanımlarında ise bu ay bankalar 815 milyon dolar, Genel Hükümet 2 milyon dolar ve diğer sektörler ise 1,3 milyar dolar net kullanım gerçekleştirdi. Mevduatlar cephesinde de önemli bir hareketlilik yaşandı; yurt dışı bankaların yurt içindeki mevduatları, Türk lirası ve yabancı para cinsinden sırasıyla 2,3 milyar dolar ve 156 milyon dolar net artış olmak üzere toplam 2,5 milyar dolar net artış kaydetti. Resmi rezervlerde ise bu ay 13,5 milyar dolar net artış görüldü.

Tüm bu detaylı ve karmaşık ekonomik verilerin ardından, piyasaları ve ekonomistleri asıl şaşırtan, herkesin beklentilerinin çok altında gerçekleşen o kritik rakam geldi. Merkez Bankası'nın açıklamasına göre, mayıs ayında Türkiye'nin cari açığı yalnızca 684 milyon dolar olarak gerçekleşti. Bu dikkat çekici gelişme, Türkiye'nin ekonomik seyrinde yeni bir dönemin habercisi olabilir ve bu süreci www.avazturk.com olarak yakından takip etmeye devam edeceğiz.