"BigSmall" adlı YouTube kanalında yayınlanan ve büyük ses getiren "Kemoterapi ve son evre korkusu bitiyor | Türk bilim insanlarının akıllı ilaçta geldiği son aşama..." başlıklı video, kanser tedavisinde yaşanan köklü değişimi gözler önüne serdi. Videoda ağırlanan uzmanlar, son on yılda tıp dünyasında "çok büyük bir devrim" yaşandığını ve kansere bakış açımızın tamamen değiştiğini vurguluyor. Artık kanser, eskiden olduğu gibi yalnızca organa özgü bir hastalık olarak tanımlanmıyor; aksine, temelinde biyolojik bir süreç barındıran kompleks bir durum olarak ele alınıyor.

Uzmanlar, yüzyılın en büyük hatalarından biri olarak, kanseri belirli bir organa "adres vermek" olarak tanımlıyorlar; örneğin mide kanseri veya bağırsak kanseri gibi. Oysa bu yaklaşım, dünyanın dört bir yanındaki farklı genetik ve yaşam tarzlarına sahip insanlarda dahi aynı tedavilerin uygulanmasına yol açıyordu ki bu durum mantıken "böyle olmaması gerekiyor" diye belirtiliyor. Yeni dönemde ortaya çıkan "Tümör Agnostik" terimi, kanserin organından ziyade, kendi biyolojisinin önemli olduğunu vurguluyor. Bu devrim niteliğindeki yaklaşımla birlikte, "organa özgü dönem sona erdi" deniyor. Özellikle bu konudaki güncel gelişmeleri ve sağlık haberlerini takip etmek için https://www.avazturk.com adresini ziyaret edebilirsiniz.

Bu biyolojik anlayış sayesinde geliştirilen "akıllı ilaçlar," adeta "sihir gibi" etki gösteriyor. Uzmanlar, bu ilaçlar verildiğinde tümörlerin "bir anda kaybolduğunu görebileceğimizi" ifade ediyorlar. Bu yeni tedavi modelleriyle birlikte, kemoterapinin de "çok zamanı kalmadığı" belirtiliyor. Her ne kadar bir süre daha kullanılacak olsa da, "organa özgü kemoterapi dönemi artık bayağı bir sona doğru gelmeye başladı". Gerçekten de, son on yıldır yeni bir kemoterapi ilacına onay verilmezken, akıllı ilaçlar ve immünoterapiler her geçen yıl daha fazla öne çıkıyor ve onay alıyor. Bu gelişmeler, eskiden "korkutuculuğu" çok daha yüksek olan 4. evre kanser tablosunun "çok azaldığını" gösteriyor.

Bu yeni çağda, kanser tedavisinin en önemli bileşenlerinden biri "genetik testler" haline gelmiştir. Uzmanlar, her hastanın, hangi hastanede olursa olsun, tedavilerine başlanmadan önce "mutlaka en azından belirli genetik testleri yapıldıktan sonra" başlanması gerektiği konusunda net bir tavsiye sunuyorlar. Kişiye özel kanser tedavi merkezleri, standart onkoloji kliniklerinden farklı olarak, hastanın tümörünü detaylıca analiz etmeyi öncelik haline getiriyor. Bu analizler için, hastanın tümör dokusundan bir biyopsi alınarak uzman laboratuvarlara gönderiliyor. Kişiye özel tedavi yaklaşımlarının incelendiği daha fazla makale için https://www.avazturk.com adresini ziyaret edebilirsiniz.

Güvenilir genetik laboratuvarlarının seçiminde belirlenen kriterler büyük önem taşıyor. Birincisi, testin mutlaka "validasyonunun yapılmış ve yayınlanmış" olması gerekiyor. İkincisi, testin yapıldığı ülkedeki sigorta sisteminin, "testin sonucuna göre ilaç ödüyorum" demesi yani ticarileşmiş bu testi kabul etmesi bekleniyor. Üçüncüsü, laboratuvarın bulunduğu ülkenin kalite standartlarını (örneğin Amerika'da FDA kriterleri gibi) karşılaması isteniyor. Bu kriterler, genetik profilin güvenilirliğini sağlamak için elzemdir, zira "insan hayatında 10 kere kanser olmuyor" ve yanlış bir test sonucu tüm tedavi sürecini etkileyebilir. Kanser genetiği alanındaki en son bilimsel gelişmeleri ve laboratuvar kriterlerini incelemek için https://www.avazturk.com kaynaklarını kullanabilirsiniz.

Kapsamlı genomik profilleme sadece DNA analizini değil, aynı zamanda RNA analizini de içeriyor. Özellikle bazı mutasyonlar, yani füzyonlar, yalnızca RNA'da tespit edilebiliyor, bu yüzden hem DNA'nın hem de RNA'nın aynı anda sekanslanması büyük önem taşıyor. Ayrıca, immünoterapi gibi önemli tedavilerin etkinliğini artırmak için "tümör mikroçevresi"nin detaylıca incelenmesi gerektiği vurgulanıyor. Bu analizler, tümörün çevresindeki bağışıklık hücrelerinin durumu ve işleyişi hakkında kritik bilgiler sağlayarak, hangi immün hücrelerin tümörle "mafyayla çalışan polis gibi" davrandığını anlamaya yardımcı oluyor. Bu tip derinlemesine analizler, başarılı tedavi stratejileri için kilit rol oynar. Bu konuda daha detaylı bilgiler ve uzman görüşleri için https://www.avazturk.com adresini ziyaret edebilirsiniz.

Genetik testlerin doğru değerlendirilmesinin önemi, onkoloji kliniği içinde genetikçilerin doğrudan sistemin bir parçası olmasıyla pekişiyor. Hastanın raporu geldiğinde, moleküler biyoloji ve genetik uzmanları tarafından çözümleniyor, ardından her hasta "moleküler tümör board"da multidisipliner bir yaklaşımla tartışılıyor. Bu süreç, klinik ve moleküler verilerin birlikte değerlendirilerek hata payını minimize etmeyi ve kişiye özel, en uygun tedavi planını oluşturmayı sağlıyor. Uzman ekip, yaklaşık 10 yıldır bu alanda çalışarak 2500'ün üzerinde hasta değerlendirmiş ve dünya genelinde yeni kurulan kişiye özel kanser tedavi merkezlerine eğitimler vermiştir. Bu tecrübe, onları genetik değerlendirmede "çok iyiyiz" diyecek kadar iddialı kılıyor. Bu alandaki yenilikçi yaklaşımlar ve başarı hikayeleri için https://www.avazturk.com gibi güvenilir haber kaynaklarını takip etmek faydalıdır.

Bu merkezin en zorlu vakaları, özellikle de 4. evre kanser hastalarını, "bir zevk" ve "büyük bir mücadele" olarak gördüğü belirtiliyor. Uzmanlar, hastalarına umut vermek yerine, genetik test sonuçlarına göre ne yapılıp ne yapılamayacağını açıkça anlattıklarını belirtiyor. Bazen, mevcut bilgi birikimiyle veya eldeki ilaçlarla hiçbir şey yapılamayacak genetik profiller de çıkabiliyor. Ancak ekip, BRAF tip 3 mutasyonu gibi çok az bilinen mutasyon grupları üzerine uluslararası düzeyde "dünyadaki en iyi yayınlardan birini" yaparak literatüre önemli veriler kazandırmıştır. Örneğin, cilt kanseri için onaylı bir ilacın, aynı mutasyonu taşıyan sarkom hastasında kullanılması ve başarılı olması, Sağlık Bakanlığı'nın onayıyla bu tedavinin SSK tarafından ödenmesini sağlamıştır. Bu, ilaçların "işe yararsa ödeyeceğim" performans bazlı ödeme modeline geçişin de bir göstergesi olarak sunuluyor.

Akıllı ilaçlar ve genetik tabanlı tedavilerin getirdiği "mucizeler," son evre hastaların bile "son duasını etsin" denilen durumdan dönmesine olanak tanıyor. Dağıstanlı bir hastanın hikayesi, bu dönüşümün en çarpıcı örneklerinden biri. Baş ve boyun bölgesinde tümör olan, birçok kemoterapi ve radyoterapi almış ve hatta kan nakli sırasında HIV bulaşmış bu hasta, Türkiye'ye geldikten sonra uzman ekip tarafından 2021 yılında değerlendirildi. Genetik testler sonucunda, tümörün güneşle ilişkili (ultraviyole ile) olduğu ve immünoterapiden büyük fayda göreceği anlaşıldı. Sadece immünoterapiyle 3 ay içinde yüzündeki yaranın %80'i kapanmış, kandaki HIV düzeyi düşmüş ve hasta 4 yıl sonra hem tümörsüz hem de HIV'den arınmış hale gelmiştir. Bu vaka da bilimsel bir yayınla duyurulmuştur. Kanser tedavisindeki bu tür çığır açan başarı öyküleri için https://www.avazturk.com adresini takipte kalabilirsiniz.

Bir diğer etkileyici vaka ise 2019 yılında safra kesesi kanseri teşhisi konulan bir hastanın hikayesi. Ameliyat edilemez denilip çeşitli kemoterapilerle denenen hasta, tümörün büyümesi üzerine çaresiz kalmış ve ekibe başvurmuştur. Yapılan biyopside, hastada BRAF tip 3 ve IDH2 mutasyonları tespit edildi. O dönemde IDH2 ve BRAF tip 3 için spesifik bir ilaç olmamasına rağmen, ekip BRAF tip 3'e yönelik bir tedaviye başlamış ve hasta 3.5 yıl boyunca tümörsüz kalmıştır. Ancak 2023 sonunda tümör yeniden belirince yapılan biyopside, BRAF tip 3 mutasyonunun silindiği, IDH2 mutasyonunun ise kaldığı görüldü. Bu durum, biyolojinin tedaviye ne kadar hızlı adapte olduğunu ve "klonların" nasıl evrildiğini gösterdi.

IDH2 mutasyonuna yönelik bir ilaç Amerika'da piyasaya çıkmış ancak fiyatı "30.000 dolarların üzeri" gibi fahiş düzeydeydi, hastanın ulaşması mümkün değildi. Ekip, bu noktada vazgeçmeyip "bulmaca çözer gibi" alternatif bir formül aramaya başladı. IDH2 mutasyonunun en sık lösemilerde görüldüğünü fark eden uzmanlar, lösemi tedavilerindeki başarılı kombinasyonları inceledi. Menatoklaks ve Desitab adlı iki ilacın lösemilerde çok başarılı sonuçlar verdiğini gördüler. Ancak bu ilaçların katı tümörlerde (solid tümörlerde) birlikte kullanımına dair bir çalışma bulunmuyordu. Ekip, tüm bu verileri süzerek, bu iki ilacı safra yolu kanserli hastaya uygulamaya karar verdi. Bu zorlu süreç ve başarı hikayesinin ayrıntılarına https://www.avazturk.com adresinden ulaşabilirsiniz.

Uygulanan bu yeni rejimle, bir buçuk yıl içinde tümör tamamen kayboldu. Bu başarı, Amerikan Klinik Onkologlar Derneği'nin (ASCO) Journal of Clinical Oncology Precision Oncology (JCOPO) dergisinde yayınlanarak bilim dünyasına sunuldu. Derginin hakemleri, bu pahalı tedaviye ulaşmakta zorlanan insanlara "farklı bir ışık, farklı bir umut" oldukları için ekibe özel bir teşekkür notu yazdı. Bu tedavi, hücrenin kontrollü ölümünü (apoptoz) teşvik etmeyi ve DNA'daki modifikasyonları (epigenetik değişiklikler) geri çevirmeyi hedefleyen bir mekanizma üzerine kuruluydu. Böylece, hastanın hayatını değiştiren, özgün ve ekonomik bir çözüm sunulmuş oldu.

Uzmanlar, kanserde artık "her şeyin değiştiğini" ve "organa özgü kemoterapinin bittiğini" tekrar vurguluyor. Bu yeni dönemde, "her hastanın hangi hastane olursa olsun mutlaka en azından belirli genetik testleri yapıldıktan sonra tedavilerinin başlanması" en önemli tavsiye olarak öne çıkıyor. Ülkemizde de kapsamlı olmasa da "ciddi düzeyde testler yapılıyor" olması, geleceğe dair büyük bir umut kaynağı olarak gösteriliyor. Kanser tedavisinde gelinen bu nokta, "10 yıl öncesiyle kıyas kabul edilmez" bir ilerleme ve 4. evre kanser korkusunun azalmasında kilit rol oynuyor.