Değerli okuyucularımız, dünya piyasalarında kaynayan tencerelerden gelen en sarsıcı haberlerden birini sizlere ulaştırmanın heyecanını yaşıyoruz ve bu krizin perde arkasındaki detaylar ilerleyen paragraflarda daha da derinleşecek. Son günlerde mutfaklarımızın vazgeçilmezi olan tereyağı, adeta bir lüks ürününe dönüşme tehlikesiyle karşı karşıya. Dünyanın dört bir yanında tereyağı fiyatları, beklenmedik bir hızla rekor seviyelere ulaşmış durumda ve uzmanlar, bu yükselişin yakın zamanda son bulacağına dair herhangi bir işaret görmüyor. Bu durum, sadece üreticileri değil, her bir tüketicinin bütçesini doğrudan etkileyen devasa bir küresel krize işaret ediyor. www.avazturk.com olarak, piyasaları derinden sarsan bu "Tereyağı krizi"nin temel nedenlerini, uluslararası boyutlarını ve bizleri nelerin beklediğini tüm ayrıntılarıyla sunuyoruz.

Şu anki piyasa verilerine baktığımızda, doların 39,86 TL, euronun 46,98 TL, gram altının 4.274,48 TL ve Bitcoin'in 107.742 TL seviyelerinde işlem gördüğünü görüyoruz. Ancak finansal piyasalardaki bu dalgalanmaların ötesinde, gıda fiyatlarındaki artışlar, özellikle de tereyağındaki fahiş yükseliş, tüm dünyanın gündeminde. Bu yükseliş, süt üreticileri ve işleme firmaları arasındaki zorluklardan, Asya’daki tüketim alışkanlıklarındaki değişimlere kadar birçok faktörün birleşiminden kaynaklanıyor.

Tereyağı ticaretinin yaklaşık yüzde 70’i Avrupa ve Yeni Zelanda’dan sağlanırken, her iki bölge de 2025 yılına tarihi düşük stoklarla başlamış durumda. Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) verilerine göre, bu daralan arz, fiyatları rekor seviyelere çıkarmış vaziyette. Avrupa'da 2022 yılında süt fiyatlarının zirve yapmasının ardından, süt üreticileri en kârlı ürünleri üretmek adına süt işleme kararlarında değişikliklere gitmiş durumda. Avrupa Birliği (AB), son yıllarda daha fazla peynir üretmeye yöneldiği için tereyağı üretimi ciddi şekilde azaldı. USDA tahminlerine göre, AB'deki tereyağı üretiminin bu yıl sekiz yılın en düşük seviyesine inmesi bekleniyor.

Üretimdeki zorluklar sadece ticari kararlarla sınırlı değil; Avrupa'da süt üreticilerinin sürü sayıları finansal baskılar nedeniyle azalıyor. Bununla birlikte, mavi dil hastalığı ve şişlik hastalığı gibi inekleri etkileyen hastalıklar, süt verimini düşürerek üretimi olumsuz etkiliyor. Diğer yandan, tereyağına olan talep, özellikle Asya pazarında hızla artıyor. Çin'de tereyağı tüketimi %6, Hindistan'da %3 ve Tayvan'da %4 oranında artış gösterdi. Hong Kong’daki ünlü Bakehouse fırın zinciri bile, bu yükselen talebi karşılamak için yıllık tereyağı tüketimini 96 ton artırarak 180 tona çıkarmak zorunda kaldı.

Batı’da da durum farklı değil. Tereyağı, yıllarca sağlıksız olarak kabul edilmesine rağmen, birçok tüketici artık işlenmiş gıdalardan uzak durarak daha doğal beslenmeyi tercih ediyor. Birleşik Krallık'ta saf tereyağı alımları artarken, restoranlar ve fırınlar da bu talebe yönelik değişiklikler yapmak zorunda kalıyor. Hatta Londra’daki Morchella restoranı gibi bazıları, tereyağını azaltarak yerine zeytinyağını kullanmaya başladı. Ne yazık ki, tüketiciler için yakın zamanda bir rahatlama beklenmiyor. Küresel çaptaki savaşlar, tedarik zinciri aksaklıkları ve gümrük savaşları, sadece tereyağını değil, her türlü gıda maddesinin fiyatını olumsuz etkilemeye devam ediyor. Hong Kong'daki Bakehouse gibi firmalar, tedarik zincirini sıkı tutarak, yakın çevreden tedarik yapmayı tercih ederek riskleri azaltmaya çalışıyor.

Tüm bu faktörlerin üzerine, Avrupa'da yaşanan sıcak hava dalgaları da tereyağı fiyatlarını daha da etkileyebilir. Yüksek sıcaklıklar, ineklerin süt verimini azaltırken, aynı zamanda kremanın diğer ürünlerle rekabet etmesi, tereyağı fiyatlarının daha da artmasına neden olabilir. Bu durum, zaten kırılgan olan küresel gıda piyasasında yeni şok dalgaları yaratma potansiyeli taşıyor. www.avazturk.com olarak, bu kritik gelişmeleri yakından takip etmeye devam edeceğiz; zira tereyağı krizinin, küresel gıda enflasyonunu tetikleyerek hepimizin mutfağını ve cüzdanını derinden etkileyecek potansiyele sahip olduğu açıkça görülmektedir.