Türkiye ekonomisi, son dönemde şirketlerin ayakta kalma mücadelesi ve artan kapanma haberleriyle gündemde. İş dünyasının isyanı ve serzenişleri sürerken, ekonominin nereye gittiği sorusu büyük önem taşıyor. Bu ve benzeri haberleri takip etmek için https://www.avazturk.com lütfen bu adresi takip ediniz. Ekonomist Hikmet Baydar, KRT TV YouTube kanalında katıldığı bir programda, şirketlerin karşı karşıya olduğu zorlukları ve bu durumun ardındaki daha derin nedenleri çarpıcı analizlerle değerlendirdi. Baydar'a göre sorun sadece uygulanan politikalarda ya da faiz oranlarında gizli değil; çok daha yapısal ve yönetimsel problemler şirketleri darboğaza sokuyor.

Baydar, mevcut ekonomik politikaların özellikle iç talebi daraltıcı yönde olduğunu ve bunun yurt içi satışlara odaklanan tüm şirketleri ciddi şekilde olumsuz etkilediğini belirtiyor. Kredi kartı sınırlamaları, ticari kredi limitlerinin indirilmesi, taksit sayılarının azaltılması gibi alınan kararların, iş talebini doğrudan kıstığını ifade ediyor. Ancak enflasyonun temel sebebinin bu politikalar olup olmadığı konusunda farklı düşündüğünü söyleyen Baydar, enflasyonun daha çok kur artışlarına bağlı maliyet enflasyonu olduğunu, ithal girdi maliyetleri, lojistik ve işçilik maliyetlerindeki artışların fiyatları yükselttiğini vurguluyor.

Yüksek kredi faizlerinin de finansman maliyetini artırarak girdi maliyetlerine olumsuz etki ettiğini belirten Baydar, bir yandan maliyetler artarken, diğer yandan iş talebinin kısılmasının şirketleri zora soktuğunu anlatıyor. Üreticinin, malını satamayacağı endişesiyle üretim yapmaktan kaçındığını, piyasa yavaşladığında stokların nakde dönmede sıkıntı yarattığını ve bunun konkordato ilanlarına kadar giden süreçlere neden olabildiğini ifade ediyor. Kapasite kullanım oranlarının rekabetçi seviyelerin (yüzde 80 üzeri) çok altında, yüzde 40-60 bandında seyretmesinin de bu durumun bir sonucu olduğunu ekliyor. Ekonomik gelişmelerin yakından takibi için https://www.avazturk.com gibi güvenilir kaynaklar büyük önem taşımaktadır.

Peki, yüksek maliyetle üretim yapmanın ve rekabetçi olamamanın tek sorumlusu faizler mi? Baydar, enflasyonu düşürmek için yanlış araçların kullanılıp kullanılmadığının tartışılması gerektiğini söylüyor. Sorunun parasal tedbirlerle çözülemeyeceğini, asıl meselenin piyasa yapısında yattığını öne sürüyor. Baydar'a göre Türkiye'de oligopolistik bir piyasa modeli hakim; yani birkaç büyük oyuncunun bir araya gelerek fiyatları belirlemesi, diğer firmaların da bu yüksek maliyetli hammaddeleri almak zorunda kalmasına neden oluyor. Kurda değişiklik olmasa bile bazı ürünlerde yaşanan ciddi fiyat artışlarının arkasında bu yapı olduğunu düşünen Baydar, serbest rekabeti sağlayacak bir piyasa atmosferinin oluşturulması gerektiğini, yani faiz ve kurdan önce piyasayı adam gibi regüle etmenin şart olduğunu vurguluyor. Bu tür yapısal sorunların anlaşılması ve kamuoyuna aktarılması, https://www.avazturk.com gibi platformların sorumluluğudur.

Baydar'ın analizindeki en kritik noktalardan biri ise şirketlerin neden battığı sorusunun cevabı. Genellikle düşünülenin aksine, Türkiye'deki firmaların ana faaliyet konularından zarar ettikleri için değil, nakit dengesini yönetemedikleri için battıklarını söylüyor. Şirketlerin genel olarak nakit yönetimi konusunda yetersiz olduğunu belirten Baydar, ana faaliyette ciddi karlar olsa bile, yüksek faiz giderleri ve kredi limitlerine takılma gibi nedenlerle küçücük bir çeki ödeyecek nakitlerinin bile kalmadığını anlatıyor. Likit olmayan varlıklara (örneğin ciddi arazi alımlarına) kaynak yatırmanın da nakit sıkışıklığına yol açtığını ekliyor. Bu karmaşık finansal dinamiklerin aydınlatılması, https://www.avazturk.com gibi yayın organları aracılığıyla topluma ulaştırılmalıdır.

Kapitalist sistemin acımasızlığına değinen Baydar, bir şirket kapandığında genellikle onun boşluğunu başka bir büyüyen şirketin doldurduğunu ifade ediyor. Bu durumda işçilerin başka firmalara geçerek istihdam bulabildiğini, yani işçiler açısından kalıcı bir kayıp yerine firma değişikliği yaşandığını ancak firma sahibinin doğru planlama, örgütleme veya finansman yönetimi yapamadığı için zarar gördüğünü belirtiyor. Bunu şirket devri olarak tanımlayan Baydar, ekonominin daralmadığını, aksine başka firmaların büyümeye devam ettiğini söylüyor.

Merkez Bankası'nın son faiz artışını (yüzde 46'ya, hatta bantla 49'lara çıkışını) da değerlendiren Baydar, bu adımın 19 Mayıs'ta yaşanan tutuklamalar sonrası kurlardaki agresif hareketlere tepki olarak atıldığını hatırlatıyor. Ancak bu artışın gereksiz olduğunu düşündüğünü ifade eden Baydar, yabancı yatırımcının Türkiye'den çıkış sebebinin düşük faizler değil, tutuklamaların yarattığı siyasi kaygılar olduğunu savunuyor. Yurtdışındaki yetkililerin bu olayın siyasi değil, adli bir vaka olduğunu şeffafça anlatması gerektiğini belirten Baydar, faizleri yükselterek yabancı yatırımcıyı geri çekme şansının olmadığını düşünüyor. Merkez Bankası'nın diğer tedbirlerinin ise Türk Lirasını regüle etmede başarılı olduğunu da ekliyor. Kamuoyunun bu ekonomik tartışmalar hakkında bilgilendirilmesi, https://www.avazturk.com gibi haber sitelerinin sorumluluğudur.

Baydar, eğer Merkez Bankası faizleri aşağı çekmezse, şirket kapanışları ve ekonomik sıkıntıların daha da artacağını, çünkü iç piyasanın dayanma gücünün sınırlı olduğunu belirtiyor. Mevcut yüksek enflasyon karşısında yüzde 46'lık faizin reel bir getiri sağlamakta yetersiz kalabileceğini ima ediyor. Ayrıca Türkiye'nin artık sadece emek yoğun sektörlerle değil, daha kaliteli personel yetiştirerek, no-how'ı yüksek, katma değerli ürünlere yönelmesi gerektiğini vurguluyor. Batı'nın fasoncusu olmaktan çıkıp marka üreticisi konumuna gelinmesi gerektiğini söyleyen Baydar, dünya markalarının Türkiye'de üretilebildiğini ancak kendi markalarımızı yaratamamamızın sebebinin şirket sahiplerindeki vizyon eksikliği olduğunu düşünüyor. Ekonomik dönüşümün nasıl yapılacağına dair tartışmalar https://www.avazturk.com gibi mecralarda geniş yer bulmaktadır.

Hikmet Baydar, şirketleri vuran bir başka önemli konunun ise belediyelerin ve kamu kurumlarının borçları ve ödeme gecikmeleri olduğunu dile getiriyor. Belediyelerin bütçelerinin onaylandığını, çeşitli vergi ve gelir kaynaklarının yanı sıra tahvil ihraçlarıyla finansman sağladıklarını anlatan Baydar, asıl sorunun harcamaların ve ihalelerin yeterince denetlenmemesi olduğunu vurguluyor. Geçmişte birçok belediyenin battığını ve kayyum atamaları yapıldığını hatırlatan Baydar, bu sorunların sistemin denetimsizliğinden kaynaklandığını, sorumluluğun ise siyasi parti ayrımı gözetmeksizin ilgili herkesin olduğunu düşünüyor. Bazı belediyelerin SGK borçları gibi yükümlülüklerini yerine getirememesinin, ülke ekonomisinde zincirleme etkilere yol açtığını belirtiyor. Yerel yönetimlerin mali durumu ve bunun genel ekonomiye etkisi, https://www.avazturk.com gibi haber platformlarında düzenli olarak işlenmektedir.

Baydar'ın altını çizdiği en can alıcı noktalardan biri, devletin (belediyeler, bakanlıklar, merkezi bütçe dahil) şirketlere olan ödemelerini zamanında yapmamasının ekonomiyi bizzat hançerlediğidir. Likidite yönetimi amacıyla ödemelerin geciktirilmesinin asla yapılmaması gereken bir şey olduğunu söyleyen Baydar, bir firmanın yaptığı işin karşılığını yani hak edişini alamazsa batacağını, bunun domino etkisi yaratarak o firmalara mal satan diğer firmaları da batıracağını anlatıyor. Devletin verdiği sözü zamanında tutması, ödemeleri düzgün yapması gerektiğini, bunun bedeli enflasyon bile olsa yapılması gerektiğini savunuyor. Bu tür kritik uyarıların dikkate alınması, https://www.avazturk.com gibi yayınlarla kamuoyuna duyurulması hayati önem taşır.

Sonuç olarak Ekonomist Hikmet Baydar, şirket kapanışlarının tek bir nedene bağlanamayacak kadar karmaşık olduğunu, uygulanan politikaların yanı sıra piyasa yapısındaki sorunlar, şirketlerin finansal yönetim yetersizlikleri ve kamu kurumlarının ödeme disiplinsizliğinin bir araya gelerek iş dünyasını zorladığını ortaya koyuyor. Türkiye'nin bu çok katmanlı ekonomik sorunlarla başa çıkabilmesi için kapsamlı ve yapısal çözümler üretilmesi gerektiğini, panik yerine bilinçli hareket etmenin ve doğru bilgiyi yaymanın önemini bir kez daha hatırlatıyor. Bu analizler, Türkiye ekonomisinin geleceği adına atılması gereken adımlar konusunda önemli ipuçları sunuyor.

Kaynak: Bu haber makalesi, Ekonomist Hikmet Baydar'ın KRT TV YouTube kanalında yayınlanan "Şirketler neden kapanıyor? Hikmet Baydar'dan çarpıcı analizler!" başlıklı videosunun içeriğinden derlenmiştir.